โดยปกติ เวลาคนเรานอนหลับ กล้ามเนื้อที่ลิ้นและที่โคนลิ้น จะคลายตัวลงไปด้วย
ทำให้ลิ้นตกลงไปปิดกั้นทางเดินหายใจ
แต่ไม่ได้ปิดสนิทนะครับ ทำให้อากาศที่เราหายใจผ่านจมูก
และผ่านลงไปยังโพรงจมูกด้านหลัง ผ่านไปไม่สะดวกนัก เกิดคล้ายการกระพือ
บริเวณที่โคนลิ้น ทำให้เกิดเป็นเสียงกรน กรณีเช่นนี้
ถือว่าเป็นเรื่องปกติครับ
ถ้าหากเราทำงานหนักมาทั้งวัน หรือเหนื่อยมาก ก็จะนอนหลับสนิทหรือ deep มาก
ทำให้ลิ้นตกลงไปได้มากขึ้น ก็ยิ่งกรนหนักขึ้น
แล้วโอกาสที่ร่างกายจะพลิกตัวขณะหลับก็น้อย ทำให้คนที่หลับสนิทมากๆ
กรนได้มากกว่าทั่วไป
วิธีแก้ไข
ก็คือ
นอนหนุนหมอนให้ศีรษะสูงขึ้น (แต่ถ้ามากไปก็จะปวดคอนะครับ)
หรือถ้ารู้ตัวว่าทั้งวันทำกิจกรรมมากจนเหนื่อยมาก
ก็ให้นอนหลับในท่านอนตะแคง หรือเกือบๆคว่ำ ก็จะช่วยลดเสียงกรนได้ครับ
กรณีที่กล่าวมา ไม่ถือเป็นความผิดปกติ และไม่ถือว่าเป็นโรค
ไม่จำเป็นต้องรักษาอะไรครับ
แต่ในอีกกรณีหนึ่ง ซึ่งมักเกิดกับคนที่อ้วน มีสรีระบริเวณคอใหญ่
รวมทั้งเนื้อเยื่อในโพรงช่องปาก
ด้านในใหญ่ด้วย หลายๆส่วนเลยร่วมกัน ขัดขวางทางเดินของอากาศตอนหายใจ
ทำให้กรนได้ง่ายขึ้นหรือมากขึ้น ถึงแม้ไม่ได้หลับสนิทและจะทำให้ร่างกายได้รับออกชิเจน
ในขณะหลับน้อยลง ร่างกายก็จะเตือนตัวเองให้ตื่นขึ้นแบบไม่รู้ตัว
เพื่อพลิกหรือขยับตัว ให้หายใจได้คล่องขึ้น
หรือตื่นเพื่อให้ร่างกายหลับตื้นขึ้น ลิ้นก็จะได้ไม่ตกลงไปขัดขวางทางเดินหายใจ
บางคนร่างกายจะตื่นตลอดทั้งคืน โดยที่เจ้าตัวไม่รู้ตัวเลย
คิดว่าตัวเองหลับสนิทตลอดทั้งคืน
มีผลทำให้ตอนตื่นเช้าจะรู้สึกไม่สดใส ทั้งๆที่นอนไปตั้งหลายชั่วโมง
จะรู้สึกเหมือนกับนอนเพียงไม่กี่ชั่วโมง
บางทีก็จะปวดศีรษะตอนตื่นนอน กลางวันก็จะง่วงเหงาหาวนอนตลอดทั้งวัน
บางครั้งก็ฟุบกับกับหนังสือขณะอ่านหนังสือ
หรือฟุบไปกับพวงมาลัยขณะขับรถ เหมือนหลับใน ทั้งๆที่ไม่ได้อดนอนมา
ซึ่งเป็นการเสี่ยงต่ออุบัติเหตุได้
ถ้าไม่ได้ขับรถ เวลาไปนั่งไหนก็จะสัปปะหงกอยู่ตรงนั้นเป็นประจำ
ลักษณะทั้งหมดที่กล่าวมา ถือว่าเป็นโรคครับ เรียกว่า
Obstructive Sleep Apnea (OSA)
การที่จะวินิจฉัยว่าเป็น OSA ก็ดูจากประวัติที่กล่าวมา
นอกจากนี้ อาจต้องเข้าทดสอบ
Sleep lab คือต้องไปนอนค้างคืน ในห้องที่จัดให้
แล้วมีสายมอนิเตอร์ วัดคลื่นสมอง
คลื่นหัวใจ ความเข้มของออกซิเจนในเลือดขณะหลับ เพื่อวัดดูว่า เมื่อมีการหลับลึก
แล้วร่างกายขาด
ออกซิเจนแค่ไหน เทียบกับขณะกรน รวมถึงการที่ร่างกายต้องตื่นตัวเพื่อให้หลับตื้น ฯลฯ
ถ้าเข้า Sleep lab แล้ว ไม่บ่งชี้ว่ามี OSA ก็แก้ไขการนอนกรน
โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อลดเสียง ซึ่งส่วนใหญ่ก็มีสาเหตุจากส่วนประกอบต่างๆ ที่โตขึ้น ตรงไหนโตก็ทำให้เล็กลง
เพื่อไม่ให้มาขัดขวางทางเดินหายใจ
การตรวจภายในช่องปาก อาจพบส่วนประกอบต่างๆ ที่ใหญ่ขึ้น
เช่น ลิ้นไก่ เนื้อเยื่อที่อยู่ข้างลิ้นไก่
ที่เวลาอ้าปากมองในกระจกจะเห็นเป็นเหมือนซุ้มประตูโค้ง ( Anterior pillar )
รวมทั้ง อาจมีต่อมทอนซิลโตด้วย
ถ้าต่อมทอนซิลโต การตัดต่อมทอนซิลอาจช่วยลดเสียงได้ ถ้าลิ้นไก่ และ/หรือ
anterior pillar ใหญ่ อาจใช้การรักษา
ด้วยเลเซอร์จี้ให้ยุบลงได้ กรณีนี้ต้องปรึกษาหมอทางด้านหู คอ จมูกครับ
ถ้าทดสอบ Sleep lab แล้วบ่งชี้ว่าเป็น OSA ก็ต้องหาสาเหตุต่างๆ
แล้วก็แก้ที่สาเหตุ รวมทั้งแก้ไขด้วยเครื่องช่วยหายใจแบบ
Positive End--Expiratory Airway Pressure เพื่อป้องกันไม่ไห้เกิดผลแทรกซ้อนต่างๆ ตามมาในระยะยาวเช่น
เลือดข้น ( Polycythemia ) หรือความดันโลหิตสูง
ไม่ต้องตกใจหรือเป็นกังวลหรอกนะครับ มีเพียงไม่กี่เปอร์เซ็นต์ ในคนที่นอนกรน
ที่พบว่าเป็น OSA ซึ่งส่วนใหญ่จะเป็นคนที่ตัวอ้วนมาก โดยเฉพาะฝรั่งทางตะวันตก จะเป็นมากกว่าคนไทย
คนส่วนใหญ่ที่นอนกรน ใช้การจัดท่านอนที่เหมาะสมก็ช่วยได้แล้วครับ
ที่เหลือก็เป็นเรื่องขององค์ประกอบบางอย่างในช่องปากด้านในที่มันใหญ่ ก็แก้ไขไม่ยากครับ
ทั้งนี้ทั้งนั้น ปรึกษาหมอทางด้านหู คอ
จมูก จะดีที่สุดครับ
โดย นพ.สมยศ
ชัยธีระสุเวท
